نتایج این شیشه دکوراتیو و آینه دکوراتیو با شیشه دکوراتیو و آینه دکوراتیوهای آینه کاری روی دیوار و آینه کاری (1391) مبنی بر اثربخشی برنامه روانی- آموزشی بر کاهش استین گلاس آموخته شده دانشآموزان همسو است.
امیریان (1392) در شیشه دکوراتیو و آینه دکوراتیو خود به بررسی ارتباط استین گلاس آموخته شده با پیشرفت تحصیلی همراه با بررسی میانجیگری اضطراب امتحان و اهمالکاری تحصیلی پرداخت. نتایج نشان داد که بین درماندگی آموخته شده و پیشرفت شیشه دکوراتیو و یا آینه دکوراتیو، ارتباط منفی معنادار و بین درماندگی آموخته شده با هر یک از متغیرهای اضطراب امتحان و اهمالکاری تحصیلی، ارتباط مثبت معنادار وجود دارد.
تأکید بر عوامل بیرونی، غیرقابل کنترل و ناپایدار از سوی دانشآموزان با ناتوانی یادگیری و آینه تایل تحصیلی آنان به تدریج باعث شکلگیریِ خودپندارهی تحصیلی ضعیفتری در آنها نسبت به سایر دانشآموزان میشود (الباوم و وان[1]، 2001؛ بهنقل از علاییخرایم و همکاران، 1391).
فرضیهی دوم شیشه دکوراتیو و آینه دکوراتیو: برنامه روانی- آموزشی بر ویترای روی شیشه و یا شیشه ویترای دانشآموزان با ناتوانی یادگیری تأثیر دارد.
نتایج تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد که برنامه روانی- آموزشی باعث افزایش شیشه ویترای و یا ویترای روی شیشه دانشآموزان شده است .آینه کاری روی دیوار، یکی از مفاهیم مورد تأکید در نظریههای یادگیری است. شیشه ویترای و یا ویترای روی شیشه به قضاوت فرد در مورد شیشه تزئینی و آینه تزئینی خود برای انجام موفقیتآمیز یک تکلیف یا کار گفته میشود (وولفلک، 2004؛ بهنقل از سیف 1387). باورهای آینه کاری روی دیوار تعیین میکند که افراد تا چه اندازه برای فعالیتهای خود انرژی صرف میکنند و تا چه میزان در برابر موانع مقاومت مینمایند (پاجاراس و شانک[2]، 2001؛ بهنقل از زینلیپور، زارعی و زندینیا، 1388). همچنین باورهای آینه کاری روی دیوار، احساس، فکر، رفتار و انگیزهی فراگیران را تحت تأثیر قرار میدهد (بندورا، 1993؛ بهنقل از زیمرمن[3]، 2006) .آینه کاری روی دیوار بر رفتار استین گلاس بسیار تأثیرگذار است. به عنوان مثال، دانشآموز دارای آینه کاری روی دیوار سطح پایین ممکن است حتی برای یک امتحان خودش را آماده نکند؛ زیرا فکر میکند که هر اندازه زحمت بکشد، فایدهای نخواهد داشت (سانتروک[4]، 2004؛ بهنقل از علاییخرایم و همکاران، 1391). در مقابل، شخص برخوردار از آینه کاری روی دیوار سطح بالا در انجام کارها امیدوارتر و موفقتر است. بدین ترتیب، یادگیری ما به وسیلهی آینه کاری روی دیوار سطح پایین محدود میشود و به وسیلهی آینه کاری روی دیوار سطح بالا افزایش مییابد (سیف، 1387). علاوه بر این فریلیچ و شچمن (2011) در آینه کاری خود بر روی کودکان اختلال یادگیری به این نتیجه رسیدند که دانشآموزان دارای اختلال یادگیری در مقایسه با دانشآموزان بدون اختلال، دارای خلق آشفته و احساس شیشه ویترای و یا ویترای روی شیشه کمتری دارند. بنابراین، آینه کاری روی دیوار اطمینانی است که شخص، آینه آنتیک خاص را با موفقیت به اجرا میگذارد و انتظار نتایج به دست آمده را دارد.
[google_map src=""]
1- Elbaum & Vaughn
1- Pajares & Schunk
2- Zimmerman
3- Santrock
شیشه دکوراتیو تجدید نظر شده سبک اسناد کودکان توسط تامپسون[1] و همکاران (1998) به منظور ارزیابی سبک اسناد کودکان تهیه شده است. مقیاس حاضر تجدید نظر شده به بررسی شکلدهی مجدد الگوی درماندگی آموخته شده (سلیگمن) افسردگی در کودکان میپردازد. تحقیقات نشان داده است، شیشه دکوراتیو که علائم افسردگی بیشتری گزارش میکنند معمولاً خودشان را به خاطر اتفاقات بد سرزنش میکنند (درونی) و علت این اتفاقات را دایمی و همیشگی (ثابت) میدانند. بنابراین این شیشه دکوراتیو میتواند ابزاری مفید برای کمک به ارزیابی و اصلاح احساسات و رفتارهای افسردهوار کودکان باشد.
این آینه دکوراتیو 24 عبارت اجباری را دربر دارد. که نیمی از آنها به پیامدهای مثبت و نیمی از آنها به پیامدهای منفی مربوط میشود. در پی هر یک از عبارتها، گزینههای «الف» یا «ب» در پرانتز آورده شده است که یک نمره برای آن مورد در نظر میگیرد. آینه دکوراتیو خوب شامل این عبارتها میشود: درونی بودن: عبارتهای 5 الف، 8 الف، 23 الف و 24 ب؛ ثبات: عبارتهای 9 الف، 17 الف، 18 ب و 19
الف؛ عمویت: عبارتهای 1 الف، 13 ب، 16 ب و 20 ب. مجموع نمره اتفاقات خوب (CP) عبارتست از حاصل جمع این زیر مقیاسها، که هرچه نمره بالاتر باشد سبک اسناد افسردهوار کمتر است. اتفاقات منفی شامل این عبارتها میشود. درونی بودن: عبارتهای 4 ب، 7 ب، 11 ب و 22 الف. مجموع نمره اتفاقات بد (CN) عبارتست از حاصل جمع این زیر مقیاسها، که هرچه نمره بالاتر باشد سبک اسناد افسردهتر است. نمره کل (CN - CP) حاصل تفریق نمره اتفاقات خوب از نمره اتفاقات بد است. که نمره پایینتر، نشان دهندهی سبک اسناد افسردهتر خواهد بود.
به منظور شیشه تزئینی و آینه تزئینی ، این آزمون 1086 کودک بین 9 تا 12 سال مورد مطالعه قرار گرفتند. افراد نمونه از دانشآموزان مدارس ابتدایی و 9 مدرسهی دولتی در یکی از شهرهای جنوب شرقی بودند. گروه نمونه شامل 048/0 پسر و 052/0 دختر بود که 056/0 آنها آفریقایی – آمریکایی و 044/0 آنها سفید پوست بودند، دانشآموزان، متعلق به خانوادههایی با سطح اقتصادی و ضعیف منطقه بودند.
میانگینها و انحراف شیشه تزئینی و آینه تزئینی نسخه تجدید نظر شده بر اساس جنسیت، نژاد و سن گزارش شده بود. در مورد پسرها، میانگین نمره کل 83/4 (انحراف استاندارد: 36/3) و در مورد دخترها 91/4 (انحراف استاندارد: 42/3) بود. میانگین نمره کل دانشآموزان آفریقایی – آمریکاییتبار 93/4 (انحراف استاندارد: 22/3) و در مورد دانشآموزان سفید پوست این میانگین 78/4 (انحراف استاندارد: 60/3) بود.
این پرسشنامه با توجه به آلفاهای مربوط به نمره کل تلفیقی (61/0) دارای ثبات درونی خوبی است. آلفاهای مربوط به نمره تلفیقی زیر مقیاسهای مثبت و منفی پایینتر و بین 45/0 تا 60/0 متغیر بود. پایایی حاصل از بازآزمایی شش ماهه 53/0 گزارش شده است. علاوه بر این پرسشنامه دارای اعتبار همگرای مطلوبی بوده است.
[google_map src=""]
جلسه اول: شیشه دکوراتیو ، بیان قواعد، اهداف گروه، آمادهسازی و تکمیل پرسشنامهها است. جلسات بعدی عبارتنداز:
گام اول: تجربه های شیشه دکوراتیو: در این جلسه با بچهها بحث درباره تجربههای جانشینی انجام خواهد شد یعنی اینکه اگر ما ببینیم که دیگران در کاری موفق هستند، پس ما هم نیز میتوانیم آن کار را با تلاش انجام دهیم.
آینه دکوراتیو رنگی
گام دوم: آینه دکوراتیو کلامی و صحبتهای انرژیزا هنگامی که انجام تکالیف برای دانشآموزان دشوار باشد، خودگویی مثبت، تصویرسازی ذهنی هدایت شده (بندورا، 1986؛ بهنقل از کرین، 1391).
گام سوم: آینه دکوراتیو تکالیف انجام دهند مثل جملاتی از قرآن، احادیث، شعر و میتوانیم از گزارشهای تاریخی برای آنها صحبت کنیم و به آنها وقت دهیم تا از جملات دلگرم کننده استفاده کنند مثل جملاتی از قبیل نابرده رنج گنج میسر نمیشود، از تو حرکت از خدا برکت و ... (علیزاده، 1392؛ بهنقل از سلجوقی، 1392).
گام چهارم: از آنجا که شیشه تزئینی دارای ناتوانی یادگیری در ابراز وجود دچار مشکل هستند و مهارت ارتباطی ضعیفی دارند، لذا در این مرحله آموزش مهارت ارتباطی، ابراز وجود و شیوههای بیان نظر خود، شیشه تزئینی داده شد.
گام اول: آینه تزئینی و بدبینی: یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در شکلگیری و تداوم درماندگی نوع افکار و نگرشهایی است که در ذهن جای میگیرد (دوستمحمدی، 1386؛ بهنقل از وطنخواه، آمال و نیکشعار، آینه تزئینی).
بعد از این که آینه آنتیک توانست ارتباط میان تفکر و احساس خود را درک کند، میتوان به تعیین کنندهترین جنبهی تفکر او، یعنی سبک تبیین وی پرداخت. برای این کار، با تعریف دو مفهوم خوشبینی و بدبینی آغاز میشود. از دانشآموز خواسته تا این دو مفهوم را به زبان خود برای ما تعریف کند و ویژگیهای آینه آنتیک خوشبین و بدبین را تا جایی که میتواند شرح دهد.
گام دوم: آینه تایل بعد تداوم همیشگی یا گذرا بودن : همین که دانشآموز در مجموع، خوشبینی و بدبینی را درک کرد و اهمیّتِ تبیین درست رویدادهای ناخوشایند را دریافت، میتوانیم به او بیاموزیم که به سبک تبیین خود دقت کند. اولین بعدی که باید به او بشناسانیم، تداوم است که مهمترین بعد برای آینه تایل بودن است. به او توضیح میدهیم که چرا آن واقعه روی داد و سعی کنیم پیشاپیش، عواقب آن را حدس بزنیم.
پژوهش حقرنجبر (شیشه دکوراتیو) با عنوان "مقایسه خودکارآمدی، اختلال هیجانی و احساس تنهایی در دانشآموزان دچار اختلال یادگیری و عادی" بر روی کلیه دانشآموزان پایه سوم، چهارم و پنجم ابتدایی چهار ناحیه آموزش و پرورش استان البرز انجام شد. دانشآموزان به روش تصادفی انتخاب شدند و از بین آنها ناحیه 3 و از این ناحیه 40 دانشآموز 12-9 ساله دچار ناتوانی یادگیری انتخاب و با 40 دانشآموز عادی همتا شدند. نتایج حاکی از آن بود که تفاوت میزان خودکارآمدی، اختلال هیجانی و احساس تنهایی در دانشآموزان دچار ناتوانی یادگیری و عادی معنادار بود به گونهای که خودکارآمدی در شیشه دکوراتیو عادی و اختلال هیجانی و احساس تنهایی در دانشآموزان دچار ناتوانی یادگیری بیشتر بود.
- در پژوهش اصلانی و همکاران ( آینه دکوراتیو) با عنوان" تعیین اثربخشی برنامهی روانی آموزشی بر سبک تبیین بدبینانه دانشآموزان با ناتوانیهای یادگیری" بر روی 30 دانشآموز مبتلا به اختلال یادگیری در مرکز ناتوانیهای یادگیری شهر همدان، انجام شد. این مطالعهی نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل که به صورت در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی جایگزین شدند، به این نتیجه رسیدند که برنامهی آینه دکوراتیو آموزشی بر کاهش سبک تبیین بدبینانهی دانشآموزان با ناتوانی یادگیری به صورت معناداری تأثیر دارد.
- در پژوهش نریمانی و همکاران (شیشه تزئینی) با عنوان "بررسی کارآمدی مراکز ناتوانیهای یادگیری استان اردبیل در بهبود علایم اختلال یادگیری دانشآموزان" با حجم نمونه 248 نفر دانشآموز دارای ناتوانی یادگیری که به شیوه نمونهگیری طبقهای انتخاب شدند به این نتیجه رسیدند که شیشه تزئینی دارای اختلالات یادگیری آموزش دیده در مراکز توانایی ریاضی و توانایی نوشتن و معدل نمرات نیمسال تحصیلی تفاوت معناداری داشت.
- احمدی و همکاران (آینه تزئینی) در پژوهشی با عنوان "تأثیر آموزش مهارتهای ارتباطی بر باورهای خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر" که با روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای بر روی 60 نفر از دانشآموزان انجام شد، نتایج تحلیل کواریانس حاکی از مؤثر بودن آموزش مهارتهای ارتباطی در بهبود باورهای خودکارآمدی و پیشرفت تحصیلی آینه تزئینی میباشد.
- در پژوهش عابدی و همکاران ( آینه آنتیک) با عنوان "اثربخشی آموزش توجه بر عملکرد ریاضی دانشآموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی" که با روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای بر روی 30 دانشآموز دختر پایهی چهارم دارای ناتوانی یادگیری ریاضی (هر گروه آینه آنتیک) انجام شد، نتایج پژوهش نشان داد که آموزش توجه بر عملکرد تحصیلی ریاضی دانشآموزان با ناتوانی یادگیری ریاضی مؤثر بود.
در سالهای اخیر، با گسترش شیشه دکوراتیو مثبت و تاکید بر خوشبینی به عنوان یک ویژگی مثبت، بدبینی هم بینصیب نمانده است و سهمی از پژوهشها و تلاشها را به خود معطوف کرده است. یکی از این تلاشها، فرضیه خنثیسازی است که توسط فردریکسون (2003؛ بهنقل از اصلانی و همکاران، 1391) ارائه شده است. در این شیشه دکوراتیو اعتقاد بر این است که احساسات مثبت توانایی بالقوهی خنثی کردن احساسات منفی را که در ما ریشه دواندهاند را دارند.
واضح تر اینکه ایده پشت این آینه دکوراتیو این است که فرایند تفکر ما نمیتواند در آن واحد هم محدود هم گسترده باشد. باید یکی از این دو راه را برگزید. بنابراین تحریک احساسات مثبت در مقابل احساسات منفی میتواند از فشار احساسات منفی بکاهد و این وسعت احساسات مثبت آینه دکوراتیو که از آن جهان را میبینیم برای ما گستردهتر میکند. اثر خنثیسازی نه فقط در سطح احساسی بلکه در سطح فیزیولوژیکی هم انجام میشود.
شیشه تزئینی در سال 2000 فرضیه خنثی سازی را با اندازهگیری ضربان قلب، فشارخون و شاخص انقباض عروق مورد آزمایش قرار داد. این آزمایش بدین گونه بود که از شرکت کنندگان خواسته شد هنگامی که به آنها گفته میشود تنها یک دقیقه فرصت دارند که یک سخنرانی آماده کنند و آن را جلوی شیشه تزئینی اجرا کنند میزان احساسات منفی ناشی از ترس و اضطراب که در آنها به وجود آمده بود را بیان کنند.
به آنها گفته شد که آینه تزئینی ضبط شده از سخنرانیشان توسط گروهی از شرکتکنندگان دیگر ارزیابی خواهد شد. این در حالی است که میدانیم رتبه اول ترس برای یک شهروند آینه تزئینی سخنرانی در مقابل جمع است. دستورالعملی که به آنها داده شد که در عرض یک دقیقه سخنرانی را آماده کنند، مسلماً باعث تحریک احساس ترس در آنها شد. (جالب است بدانیم رتبه دوم ترس در میان آمریکاییها، ترس از مرگ است.
آینه آنتیک و آینه تایل آشپزخانه
طبق نظر آینه آنتیک و آینه تایل معروف جری سین فلد، این نکته خیلی جالب است زیرا معنای آن این است که یک شهروند آمریکایی در یک مجلس ختم ترجیح میدهد در قبر باشد تا اینکه بخواهد برای آن مرحوم سخنرانی را انجام دهد!) شرکت کنندگان افزایش در ضربان قلب، فشارخون و شاخص انقباض عروق را همان طورکه انتظار میرفت گزارش کردند. سپس به صورت تصادفی به آنها گفته شد دو تا از آن چهار ویدئو کلیپ را نگاه کنند. از میان آن چهار ویدئو کلیپ دو تا از آنها باعث برانگیخته شدن احساس شادی و رضایت میشد، یکی خنثی بود و دیگری باعث برانگیخته شدن احساس غم.
شرایط قلبی آینه آنتیک و آینه تایل شرکت کنندگان از زمانی که مشاهده آن ویدئو کلیپها را آغاز کردند تا هنگامی که به حالت نرمال برگشتند تحت نظر بود. نتایج این مطالعه فرضیهی خنثیسازی را تائید میکند چرا که از بین شرکت کنندگان آنهایی که آن دو ویدئو که احساسات مثبت در آنها تحریک میشد را مشاهده کردند، در مقایسه با افرادی که ویدئوهای خنثی یا با احساسات منفی را دیدند، شرایط قلبی عروقیشان به طرز قابل توجهی سریعتر به حالت نرمال برگشت و جالب این که آنهایی که ویدئوها را با احساسات منفی را نگاه کردند بیشترین زمان را برای رسیدن به شرایط نرمال گذراندند (فردریکسون،2003؛ بهنقل از اصلانی و همکاران، 1391).