این آینه کاری توسط شرر و همکاران (1982؛ بهنقل از مژدهی، 1382). به عنوان ابزاری برای تعیین سطوح متفاوت خودکارآمدی عمومی افراد ساخته شده است (براتی، 1376؛ بهنقل از مژدهی، 1382). این پرسشنامه انتظارات کارآمدی در مواردی مانند مهارت اجتماعی یا شایستگیهای حرفهای نوشته شده است. این موارد بر موضوعهای زیر متمرکز هستند (مژدهی، آینه کاری ).
الف- گرایش به آغاز نمودن رفتار.
ب- تمایل به تکمیل رفتار.
ج- پافشاری در صورت ناکامی.
آینه کاری روی دیوار شیوهی نمرهگذاری پرسشنامهی خودکارآمدی به این صورت است که به هر ماده از ۱ تا ۵ امتیاز تعلق میگیرد. بهطور کلی این پرسشنامه شامل ۱۷ ماده است که مادههای شماره ۳، ۸، ۹، ۱۳ و ۱۵ از راست به چپ و بقیه از چپ به راست امتیازشان افزایش مییابد. حداکثر نمره خودکارآمدی 85 و حداقل نمره آن 17 میباشد. فردی که در آزمون نمرهای کمتر از44کسب نماید دارای خودکارآمدی بالا میباشد(مقصودی، آینه کاری روی دیوار ).
براتی (آینه کاری مدرن ؛ بهنقل از مژدهی، 1382) در یک تحقیق برای به دست آوردن روایی آزمون، این آزمون را همراه با آزمون دیگری به نام مقیاس عزت نفس روی یک گروه 100 نفری انجام داده است و همبستگی 61/0 را گزارش کرده است که در سطح 05/0 معنیدار میباشد. علت استفاده محقق از مقیاس عزت نفس این است که شرر و همکاران (1982؛ بهنقل از مژدهی، 1382). نیز از آزمون عزت نفس به عنوان یکی از متغییرهای همبسته با خودکارآمدی معرفی کردهاند (براتی، 1376؛ بهنقل از مژدهی، آینه کاری مدرن).
آینه کاری منزل (1376؛ بهنقل از مژدهی، 1382) جهت بررسی پایایی این آزمون از روش دونیمه کردن استفاده کرده است. پایایی آزمون از طریق روش اسپیرمن – براون با طول برابر، 76/0 و با طول نابرابر 76/0 و از روش دونیمه کردن گاتمن 76/0 به دست آمده است. آلفای کرونباخ یا همسانی کلی سوالات برابر با 79/0 به دست آمده است که رضایتبخش میباشد. در پژوهش دیگری کرامتی (آینه کاری منزل ؛ بهنقل از مژدهی، 1382) برای به دست آوردن قابلیت اعتماد از روش آلفای کرونباخ استفاده کرده و ضریب پایایی 85/0 به دست آمده است.
1-General Self-Efficacy Scale
آینه کاری در پذیرایی دارای منبع کنترل درونی معتقدند که رویدادهای مثبت در نتیجه برنامهریزی دقیق و کوشش خود آنها به دست میآید در صورتی که افراد دارای کنترل بیرونی بین رفتار خود و رویدادها هیچ گونه رابطه علت و معلولی نمیبینند و به کنترل زندگی خویش به دست خود در حال و آینده چندان ایمانی ندارند. در مقابل کسانی که معتقد به منبع کنترل آینه کاری در پذیرایی هستند، بر این باورند که کنترل زندگی خود را شخصاً در دست دارند و برای مهارتها و تواناییهای خود ارزش قائل میشوند (پناهی، 1382؛ بهنقل از رحمانپور و همکاران،).
2- وضعیت آینه کاری روی دیوار :"گاهی"در برابر "همیشه": وضعیت پایداری به ثبات یا متغیر بودن علتهای موفقیت و شکت اشاره دارد (سیف، 1388). کودکانی که بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به افسردگی قرار دارند، بر این باورند که علل رویدادهای ناگواری که برای آنها پیش میآید، همیشگی است، پس رویدادهای ناگوار همیشه مجدداً تکرار میشوند. بر عکس آنها، کودکانی که با ناکامیها با انعطاف مواجه میشوند و نسبت به افسردگی مقاومند، بر این باورند که علل رویدادهای ناگوار، موقتی هستند. واکنش آینه کاری روی دیوار خوشبین و کودکان بدبین به رویدادهای خوشایند و ناگوار زندگی متفاوت از یکدیگر است.
آینه کاری مدرن که معتقدند وقایع خوشایند دارای علتهای همیشگی هستند، از کودکانی که معتقدند علل این رویدادها موقتی هستند، مثبت اندیشتر و خوشبینترند. در مورد وقایع ناگوار وضع بر عکس است، یعنی کودکان بدبین رویدادهای ناگوار را همیشگی و کودکان خوشبین آنها را موقتی ارزیابی میکنند. آینه کاری مدرن خوش بین، برای تبین رویدادهای خوشایند برای خودشان، به علتهای دائمی استناد میکنند.
آینه کاری منزلبه ویژگیها و تواناییهایی اشاره میکنند که همواره دارای آن خواهند بود، مانند سخت کوشی، دوست داشتنی یا مورد علاقه بودن (سلیگمن و همکاران، 1388).
3- فراگیر بودن "آینه کاری منزل"در برابر "کلی": هر گاه بر این باور باشید که علتی خاص، دائمی است (بعد تداوم)، انتظار دارید که تأثیرات آن با گذشت زمان آشکار شود. و هر گاه معتقد باشید که علتی گسترده و فراگیر است، انتظار دارید که تأثیرات آن را در موقعیتهای گوناگونی در سراسر عمر خود مشاهده کنید.
استین گلاس که از شکست خود تعمیمهای کلی به عمل میآورند، هر گاه تنها در یک حیطه با شکست مواجه شوند، در تمامی حوزهها از تلاش کردن دست برمیدارند. اما افرادی که با تبیینهای اختصاصی میپردازند، استین گلاس در همان حوزههای خاص به ناامیدی گرفتار میشوند اما در سایر حوزهها همچنان استوار باقی میمانند.
آینه کاری اولیه درماندگی آموخته شده از این لحاظ که انعطاف مفهومی لازم را برای توضیح چگونگی بسط درماندگی به رویدادهای غیرشانسی آینده نداشت، مورد انتقاد قرار گرفته است. آبرامسون (1978؛ بهنقل از سیفنراقی و نادری، 1387) با استفاده از نظریه اسناد به عنوان یک چارچوب آینه کاری، مدل درماندگی آموخته شده را بسط دادهاند تا درکی از چگونگی بسط درماندگی به رویدادهای غیرشانسی آینده فراهم آورند.
سقف شیشه ای با آینه کاری روی دیوار
این آینه کاری روی دیوار بسط یافته بر ابعاد سه گانهای هستند که افراد برای علتهای شکست و موفقیتهای خود ذکر میکنند و عبارتند از؛ 1- علتهای درونی در مقابل بیرونی 2- پایدار در مقابل ناپایدار 3- فراگیر در برابر آینه کاری روی دیوار.
سقف شیشه ای با آینه کاری مدرن
سبک تبیین[1] که از آن تحت عنوان سبک آینه کاری مدرن هم یاد میشود، به چگونگی ادراک و تفسیر فرد از علتهای موفقیت و شکست خودش اشاره دارد. فرض این نظریه آن است که ما انسانها میکوشیم تا به کمک دلایلی که برای رفتارهای خودمان و دیگران مییابیم آن رفتارها را درک کنیم. بنا به گفته آینه کاری مدرن [2] در سال 2004 "نظریه نسبت دادن به ما میگوید که چگونه تبیینها، توجیهها و بهانههای فرد دربارهی خودش و دیگران بر انگیزش او تأثیر میگذارند" (سیفنراقی و نادری، 1387).
سقف شیشه ای با آینه کاری منزل
آینه کاری منزل تبیین، متغییر شخصیت نسبتاً پایدار با مبنای شناختی است که نشان میدهد افراد چگونه رویدادهای ناگوار زندگی خود را توجیه میکنند. سبک تبیین در هر فرد، در دورهی آینه کاری منزل شکل میگیرد و در صورتی که مداخلهای برای تغییر آن اعمال نشود، سرتاسر عمر پابرجا میماند (سلیگمن، 1996؛ بهنقل از سیفنراقی و نادری، 1387). در یک تقسیمبندی کلی، سبک تبیین به دو صورت سبک تبیین خوشبینانه و سبک تبیین بدبینانه وجود دارد:
سقف شیشه ای با آسمان مجازی
عموم مردم، خوشبینی را به صورت در نظر گرفتن نیمهی پر لیوان، یا دیدن نور امید در هر پدیده، یا عادت به انتظار پایانی خوش داشتن برای هر دردسر واقعی، در نظر میگیرند. عموماً مثبت اندیشی و خوشبینی به این صورت نگریسته شده است که عبارتهای تقویت کننده را با خود تکرار کنیم.
[1]-Explanatory style
[2]-Wolfelj
نورپردازی با آینه کاری
در اکثر اوقات افراد در سازمان ها خود را با آینه کاری در موقعیت های مشابه مانند هم کلاسی ها، همکاران، رقبا و یا افرادی که در سایر موقعیت های مشابه در تلاشند، مقایسه می کنند. همکاران و یا رقبا که کار بهتری انجام دهند، باورهای کارآمدی را افزایش می دهند. مقایسه های اجتماعی و پیشرفت های آینه کاری که در فعالیت های مشابه کار می کنند، مبنایی برای قضاوت در مورد توانایی های شخصی است. معمولاً مشاهده افرادی که وظایف را به طور موفقیت آمیز انجام داده اند، باورهای خودکارآمدی را در مشاهده گر افزایش می دهد.
نورپردازی با آینه کاری روی دیوار
آینه کاری روی دیوار گرها خود را متقاعد می سازند که اگر دیگران توانسته اند وظایف را انجام دهند، ما هم می توانیم افزایش عملکرد داشته باشیم. همین طور مشاهده افرادی که علی رغم تلاش زیاد در انجام آینه کاری روی دیوار، موفق نشده اند، باورهای کارآمدی مشاهده گران در مورد توانایی های خود، پایین می آید و میزان تلاش برای انجام وظایف کاهش می یابد.
نورپردازی با آینه کاری مدرن
آینه کاری مدرن های کلامی یا اجتماعی: سومین منبع ایجاد و تقویت خودکارآمدی، ترغیب کلامی یا پیام های دریافتی فرد از محیط اجتماعی که با عوامل محیطی مرتبط است. بدین معنی که وی آینه کاری مدرن انجام رفتار های معینی است. هدف ترغیب کلامی یا اجتماعی که با عوامل محیطی مرتبط است، این است که افراد برای انجام وظایف به طور موفقیت آمیز توانایی های خود را به کار گیرند (بندورا، 1997؛ به نقل از مرادی، 1389).
نورپردازی با آینه کاری مدرن منزل
راهبرد دیگر کمک به کارکنان برای تجربه کردن آینه کاری مدرن منزل، فراهم آوردن حمایت های اجتماعی و عاطفی برای آنان است. حمایت به معنی تأیید و پذیرش از سوی مدیران و همکاران آینه کاری مدرن منزل است و معمولاً از عضویت در شبکه های سازمانی، به دست می آید. شبکه های حمایتی شامل مسیر، همکاران، زیردستان و اعضاء گروه کاری می شود (بوزمن و بریمر، 2001).
نورپردازی با آینه تایل
حالات عاطفی و فیزیولوژیک انتظارات کارآمدی شخصی یک فرد تحت تأثیر حالات برانگیختگی هیجانی و حالات فیزیولوژیک وی قرار دارد. بندورا (1997؛ به نقل از مرادی، 1389) معتقد است که قضاوت افراد در مورد توانمندی های خود تابع حالات جسمی است که آن ها به نوبه خود متأثر از آینه تایل عاطفی و فیزیولوژیک شخصی هستند. برانگیختگی هیجانی به معنی دور کردن احساسات منفی، ترس، نگرانی و ایجاد احساسات مثبت مانند عشق، هیجان و سبقت جویی است. آینه تایل در موقعیت های فشارزا فعالیت های فیزیولوژیک خود را به عنوان نشانه هایی از عدم تعادل یا اختلال می بینند. هیجانات منفی می توانند موجب تنش و فشار شوند و از درون افراد را آشفته و در نهایت در کارآمدی آنان اثر منفی خواهند داشت.
نورپردازی با آینه آنتیک
بنابراین حالات مثبت عاطفی خودکارآمدی را افزایش و حالات آینه آنتیک عاطفی خودکارآمدی را کاهش می دهند. او پیشنهاد می کند که برای تغییر باورهای کارآمدی باید توان جسمانی را افزایش، سطح آینه آنتیک و گرایش های منفی عاطفی را کاهش دهیم و سوء برداشت های حالات بدنی را اصلاح کنیم.
خودشناسی از طریق پردازش مهارت¬های آینه کاری ، انگیزشی و عاطفی که عهده¬دار انتقال دانش و توانایی¬ها به رفتار ماهرانه هستند، فعال می¬شود. به¬طور خلاصه خودکارآمدی به داشتن مهارت یا مهارت¬ها مربوط نمی¬شود، بلکه داشتن باور به توانایی انجام کار در موقعیت¬های مختلف آینه کاری ، اشاره دارد (مرادی، 1389).
باور کارآمدی عاملی مهم در نظام سازنده شایستگی آینه کاری روی دیوار است. انجام وظایف توسط افراد مختلف با مهارت های مشابه در موقعیت¬های متفاوت به صورت ضعیف، متوسط و یا قوی و یا توسط یک فرد در شرایط متفاوت به تغییرات باورهای کارآمدی آنان وابسته است. مهارت¬ها می¬توانند به آینه کاری روی دیوار تحت تأثیر خودشکی یا خود تردیدی قرار گیرند.
در نتیجه حتی آینه کاری مدرن منزل خیلی مستعد در شرایطی که باور ضعیفی نسبت به خود داشته باشند، از توانایی¬های خود استفاده کمتری می¬کنند (مرادی، 1389). به همین دلیل احساس خودکارآمدی، افراد را قادر می¬سازد تا با استفاده از مهارت¬ها در برخورد با موانع، کارهای فوق¬العاده¬ای انجام دهند. بنابراین، خودکارآمدی درک شده عاملی مهم برای انجام موفقیت¬آمیز عملکرد و مهارت¬های آینه کاری مدرن منزل لازم برای انجام آن است (بندورا، 1997؛ به¬نقل از مرادی، 1389).
عملکرد مؤثر هم به داشتن مهارت و هم به باور در توانایی انجام آن مهارت¬ها نیازمند است. اداره کردن موقعیت¬های دایم التغییر، مبهم، غیر قابل پیش¬بینی و استرس¬زا مستلزم داشتن مهارت¬های چندگانه است. مهارت¬های قبلی برای پاسخ به تقاضای گوناگون موقعیت¬های استین گلاس باید غالباً به شیوه¬های جدید، ساماندهی شوند. بنابراین، مبادلات با محیط تا حدودی تحت تأثیر قضاوت¬های فرد در مورد توانایی¬های خویش است. بدین معنی که افراد باور داشته باشند، که در شرایط خاص، می¬توانند وظایف را انجام دهند. خودکارآمدی درک شده معیار داشتن مهارت¬های شخصی استین گلاس، بلکه بدین معنی است که فرد به این باور رسیده باشد که می¬تواند در شرایط مختلف با هر نوع مهارتی که داشته باشد، وظایف را به نحو احسن انجام دهد (عبدالهی، 1385).
الف) اثر خودکارآمدی بر سطح انگیزش: خودکارآمدی درک شده نقش تعیین کننده¬ای بر خود انگیزشی افراد دارد: زیرا باور خودکارآمدی بر گزینش اهداف چالش¬آور، میزان استندگلاس و کوشش در انجام وظایف، میزان استقامت و پشتکاری در رویارویی با مشکلات و میزان تحمل فشارها اثر می¬گذارد. باور خودکارآمدی از طریق این تعیین کننده¬ها بر رفتار انسان تأثیرگذار است. برخی تعیین کننده¬ها به شرح زیر است (استندگلاس ، 2000؛ به¬نقل از اثرزاده، بجانی و ملکی¬نیا، 1390).